🗂 موضوع: #جنگروانیافرادسستایمان
🕋 سوره/آیه: #آل عمران / 159
🔶 فبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَليظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلين+
🔸 رحمت خدا تو را با خلق، مهربان و خوش خوى گردانيد، و اگر تند خو و سخت دل بودى مردم از پيرامون تو متفرق مىشدند، پس چون امت به نادانى در باره تو بد كنند از آنان درگذر و از خدا بر آنها طلب آمرزش كن و براى دلجويى آنان در كار جنگ مشورت نما ليكن آنچه را كه خود تصميم گرفتى با توكل به خدا انجام ده كه خدا آنان را كه بر او اعتماد كنند دوست دارد و يارى مىكند
📚 بررسی آیه با علم : #صرف #بلاغت #کلام #تاریخ #لغت :
+كلمه:” فظ” به معناى جفا كار بى رحم است و غليظ بودن قلب كنايه است از نداشتن رقت و رأفت.
+خطاب در اصل معنا در حقيقت باز به عموم مسلمين است و مىخواهد بفرمايد: رسول ما به رحمتى از ناحيه ما نسبت به شما مهربان شده است، و به همين جهت به او امر كرديم كه از شما عفو كند و برايتان استغفار نمايد و با شما در امور مشورت كند، و وقتى تصميمى گرفت بر ما توكل كند.
- عبارت” اسْتَغْفِرْ لَهُمْ” هر چند مطلق است، و اختصاصى به مورد بحث آيه ندارد، و ليكن موارد حدود شرعى و امثال آن را شامل نمىشود، (و چنان مطلق نيست كه حتى اگر فردى مرتكب قتل شد او را هم ببخشايد و يا اگر زنا كرد تنها برايش طلب مغفرت كند و ديگر حد شرعى را بر او جارى نسازد) چون اگر اطلاق تا اين مقدار شمول داشته باشد باعث لغو شدن تشريع مىگردد.
- موضوع مشاوره در اسلام با اهميت خاصى تلقى شده، پيغمبر اكرم ص با اين كه قطع نظر از وحى آسمانى آن چنان فكر نيرومندى داشت كه نيازى به مشاوره نداشت براى اينكه از يك سو مسلمانان را به اهميت مشورت متوجه سازد تا آن را جزء برنامههاى اساسى زندگى خود قرار دهند، و از سوى ديگر، نيروى فكر و انديشه را در افراد پرورش دهد، در امور عمومى مسلمانان كه جنبه اجراى قوانين الهى داشت (نه قانونگذارى) جلسه مشاوره تشكيل مىداد، و مخصوصا براى رأى افراد صاحب نظر ارزش خاصى قائل بود، تا آنجا كه گاهى از رأى خود براى احترام آنها، صرف نظر مينمود چنان كه نمونه آن را در جنگ” احد” مشاهده كرديم و مىتوان گفت: يكى از عوامل موفقيت پيامبر ص در پيشبرد اهداف اسلامى همين موضوع بود.
+از اين گذشته استبداد راى، شخصيت را در توده مردم مىكشد و افكار را متوقف مىسازد، و استعدادهاى آماده را نابود مىكند، و به اين ترتيب بزرگترين سرمايههاى انسانى يك ملت از دست مىرود.
- بعلاوه كسى كه در انجام كارهاى خود با ديگران مشورت مىكند، اگر مواجه با پيروزى شود كمتر مورد حسد واقع مىگردد، زيرا ديگران پيروزى وى را از خودشان مىدانند و معمولا انسان نسبت به كارى كه خودش انجام داده حسد نمىورزد و اگر احيانا مو
اجه با شكست گردد زبان اعتراض و ملامت و شماتت مردم بر او بسته است، زيرا كسى به نتيجه كار خودش اعتراض نمىكند، نه تنها اعتراض نخواهد كرد بلكه دلسوزى و غمخوارى نيز مىكند.
+كلمهى «شُوْر» در اصل به معنى مكيدن شيرهى گلها توسط زنبور است. در مشورت كردن نيز انسان بهترين نظريهها را جذب مىكند. مولوى مىگويد:
كاين خردها چون مصابيح، انور است بيست مصباح، از يكى روشنتر است.
⚪️ نکته های کاربردی آیه :
▫️ نظام حكومتىاسلام، بر مبناى محبّت و ارتباط تنگاتنگ با مردماست. «حَوْلِكَ»
مشورت كردن، منافاتى با حاكميّت واحد و قاطعيّت ندارد. «وَ شاوِرْهُمْ … فَإِذا عَزَمْتَ»
▫️خطاكارانِ پشيمان و گنهكاران شرمنده را بپذيريدو جذب كنيد. «فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ»
▫️ پیامبر با اخلاق نرم و ملایم، اسلام رابا سرعت فوق العاده سریع، پیش بردند و اسلام به سرعت گسترش یافت.
▫️ یکی از روش های تربیتی این است که با دیگران خلق و خوی و رفتار نرم داشته باشیم.
▫️ افراد خشن و سختگير نمىتوانند مردمدارى كنند. «لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ»
▫️ اگر بجای اخلاق نرم و ملایم ، اخلاق خشن و درشتی داشته باشیم، مسلمانان از ما پراکنده می شوند.
(با استفاده از کتاب ،سیری در سیره نبوی از شهید مطهری، صفحه203 تا 207)
▫️ نرمش با مردم، يك هديهى الهى است. «فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ»
▫️ اصولا مردمى كه كارهاى مهم خود را با مشورت و صلاحانديشى يكديگر انجام ميدهند و صاحبنظران آنها به مشورت مىنشينند، كمتر گرفتار لغزش مىشوند.
بعكس افرادى كه: گرفتار استبداد راى هستند و خود را بى نياز از افكار ديگران مىدانند- هر چند از نظر فكرى فوق العاده باشند- غالبا گرفتار اشتباهات خطرناك و دردناكى مىشوند.
